Βασικές Ερωτήσεις
Τι είναι ο μυελός των οστών;
Ο μυελός των οστών είναι ένας ρευστός ιστός, που μοιάζει με το αίμα και βρίσκεται μέσα στα οστά μας. Στην ουσία πρόκειται για τα αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα ρόλος των οποίων είναι η παραγωγή των κυττάρων του αίματος.
Ο μυελός των οστών δεν πρέπει να συγχέεται με το νωτιαίο μυελό, ο οποίος βρίσκεται στο νωτιαίο σωλήνα της σπονδυλικής στήλης και αποτελεί ιστό του νευρικού συστήματος. Αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα βρίσκονται εκτός από τα οστά μας (λεκάνη, στέρνο, κλπ) στο αίμα και στον ομφάλιο λώρο.
Ποιός χρειάζεται μεταμόσχευση μυελού των οστών;
Η μεταμόσχευση μυελού των οστών μπορεί να σώσει τη ζωή ασθενών που πάσχουν από ασθένειες όπως η λευχαιμία και η απλαστική αναιμία, κατά τις οποίες ο μυελός είτε αδυνατεί να παράγει τα κύτταρα του αίματος, είτε παράγει άρρωστα κύτταρα.
Αν δεν υπήρχε η δυνατότητα μεταμόσχευσης μυελού των οστών (όπως παλαιότερα), πολλοί από αυτούς τους ασθενείς, ανάμεσα τους και πολλά μικρά παιδιά, θα πέθαιναν μέσα σε λίγους μήνες. Στην Ελλάδα, περίπου 150 συνάνθρωποί μας χρειάζονται κάθε χρόνο μεταμόσχευση από μη συγγενή δότη.
Ποιός μπορεί να γίνει εθελοντής δότης μυελού των οστών;
Κάθε ενήλικας από 18-45 ετών που μπορεί να γίνει αιμοδότης μπορεί να γίνει και δωρητής μυελού οστών. Υπάρχουν μερικές ακόμη προυποθέσεις που μπορεί να συζητηθούν εξατομικευμένα λ.χ ενώ με μια ήπια αναιμία δεν μπορείς να δώσεις αίμα, μπορείς να γίνεις δωρητής μυελού οστών.
Πώς μπορώ να γίνω εθελοντής δότης μυελού των οστών ;
Δίνεις δείγμα σιέλου ή αίματος για να γίνει μια ειδική εξέταση που ονομάζεται ιστοσυμβατότητα. Στη συνέχεια το αποτέλεσμα αυτής της εξέτασης καταγράφεται ανώνυμα στην εθνική και στην παγκόσμια δεξαμενή εθελοντών.
Στην ουσία πρόκειται για μια βάση δεδομένων στην οποία αντίστοιχα οι γιατροί βάζουν την αντίστοιχη ιστοσυμβατότητα των ασθενών και το σύστημα “ματσάρει” τις συμβατότητες.
Πως γίνεται η λήψη του μυελού των οστών;
Ο μυελός παλιότερα λαμβανόταν με παρακέντηση των οστών της λεκάνης η οποία γίνεται υπό αναισθησία και εκτελείται από ειδικούς αιματολόγους. Ο δότης μπαίνει στο νοσοκομείο την προηγούμενη μέρα της μεταμόσχευσης και επιστρέφει στο σπίτι του την αμέσως επόμενη.
Η συνήθης όμως σήμερα μέθοδος αφορά τη λήψη αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων από το περιφερικό αίμα, μετά από χορήγηση αυξητικών παραγόντων στο δότη. Στη συνέχεια, ακολουθεί μία διαδικασία ίδια με αυτή της αιμοληψίας. Και οι δύο διαδικασίες είναι ακίνδυνες.
Παρόλο που είναι απλή πια η διαδικασία λήψης μυελού των οστών με δυνατότητα να ληφθεί από το περιφερικό αίμα (και όχι μόνο από τη λεκάνη όπως παλιότερα), ο κόσμος δεν είναι αρκετά ενημερωμένος πάνω σε αυτό το ζήτημα.
Πως προστατεύονται τα προσωπικά μου δεδομένα;
Η δωρεά προγονικών αιμοποιητικών κυττάρων είναι ανώνυμη. Ο δότης ενημερώνεται μόνο για το φύλο, την ηλικία και τη χώρα προέλευσης του ασθενούς για τον οποίο θα δώσει μόσχευμα, ενώ και ο ασθενής γνωρίζει μόνο τα αντίστοιχα στοιχεία για τον δότη του.
Εντούτοις, ο δότης μπορεί να ενημερώνεται για την εξέλιξη της πορείας του ασθενούς, αλλά απαγορεύεται αυστηρά, η αποκάλυψη οποιουδήποτε στοιχείου για την ταυτότητα του ενός ή του άλλου.
Μετά μερικούς μήνες και ανάλογα με τους κανόνες που ισχύουν σε κάθε χώρα, μπορεί να επιτραπεί η ανταλλαγή ανώνυμης αλληλογραφίας μεταξύ τους και, στη συνέχεια, και αφού έχει περάσει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του έτους και το επιθυμούν και οι δύο, να επιτραπεί η ανταλλαγή στοιχείων που αποκαλύπτουν την ταυτότητά τους.
Ευνόητο είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε οικονομική προσφορά από τον ασθενή προς τον δότη. Σημειώνεται ότι κάθε οικονομική επιβάρυνση του δότη (μετακινήσεις, απώλειες ημερομισθίων κ.λ.π.) καλύπτονται από τον ασφαλιστικό φορέα του ασθενούς χωρίς οποιαδήποτε συμμετοχή του ιδίου.
Γιατί είναι σημαντικό να αναπτυχθεί η δωρεά μυελού των οστών;
Κάθε μέρα πολλοί άνθρωποι περιμένουν με αγωνία για να βρουν ιστοσυμβατό δότη μέσα από τους δωρητές που έχουν τυποποιηθεί στο Εθνικό Μητρώο Δοτών Μυελού των Οστών και την Παγκόσμια Δεξαμενή.
Οι ασθενείς αυτοί έχουν λευχαιμία, καρκίνο ή άλλες σοβαρές αιματολογικές ασθένειες, στις οποίες, ο μυελός των οστών (το εργοστάσιο όπου φτιάχνονται τα κύτταρα του αίματος) παρουσιάζει κάποια διαταραχή.
Ευτυχώς, περισσότεροι από 50.000 ασθενείς καταφέρνουν να μεταμοσχευθούν κάθε χρόνο στον κόσμο. Παρόλο που ακόμη περισσότεροι ασθενείς θα μπορούσαν να θεραπευθούν με μεταμόσχευση μυελού των οστών κάποιοι από αυτούς, μεταξύ των οποίων και πολλά παιδιά, κινδυνεύουν να πεθαίνουν επειδή δεν βρίσκεται συμβατός δότης.
Μπορείς να βοηθήσεις: Είναι “κρητικής” σημασίας!
Παρόλο που υπάρχουν περίπου 35 εκατ. εθελοντές δότες που είναι καταγεγραμμένοι στην Παγκόσμια Δεξαμενή Δοτών Μυελού των Οστών (Bone Marrow Donors Worldwide – BMDW), πάντοτε υπάρχει ανάγκη επειδή ο κάθε ιστικός τύπος είναι ιδιαίτερα ξεχωριστός.
Η εθνική καταγωγή παίζει σημαντικό ρόλο στην ιστοσυμβατότητα. Για παράδειγμα, είναι πολύ πιο πιθανό ένας άνθρωπος κρητικής καταγωγής να “ταιριάζει” με κάποιον κρητικό.
Που μπορώ να γίνω δωρητής μυελού των οστών στην Κρήτη;
Ο Παγκρήτιος Σύνδεσμος Εθελοντών Αιμοδοτών και Δωρητών Οργάνων Σώματος «Αιματοκρήτης» αναγνωρίζοντας τη σημαντικότητα του ζητήματος της Δωρεάς Μυελού των Οστών, προσπαθεί να διαδόσει την ιδέας αυτή και να ευαισθητοποιήσει το κοινό και ειδικά τους εθελοντές αιμοδότες, ενημερώνοντάς τους για τη διαδικασία. Στις αιμοδοσίες που διοργανώνει ο «Αιματοκρήτης» αλλά και σε ξεχωριστές εκδηλώσεις μπορούν όσοι επιθυμούν αφού ενημερωθούν προσωπικά, να δώσουν δείγμα (σιέλου ή αίματος) για να γίνουν δωρητές μυελού οστών.
Αυτό στη συνέχεια αποστέλεται στο Όραμα Ελπίδας στην Αθήνα με το οποίο συνεργαζόμαστε. Δείτε εδώ τα συνεργαζόμενα με το Όραμα Ελπίδας Κέντρα
