Αίμα λέγεται το υγρό που κυκλοφορεί στις αρτηρίες, τις φλέβες και τα τριχοειδή. Αποτελείται από ένα υγρό στοιχείο, το πλάσμα και διάφορα κυτταρικά στοιχεία (τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα λευκά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια).
Τα κύτταρα του αίματος παράγονται στο Μυελό των Οστών, ένα ιστό που βρίσκεται μέσα σε ορισμένα οστά του σώματός μας (κυρίως στη λεκάνη και στο στέρνο).
Τα πρώτα κύτταρα που παράγονται σε αυτό το πολύπλοκο “εργοστάσιο”, αφού περάσουν από διάφορα στάδια ωρίμανσης βγαίνουν στην κυκλοφορία ως τα γνωστά μας κύτταρα του αίματος (ερυθρά, αιμοπετάλια, λευκά).
Πλάσμα
Το πλάσμα είναι ένα ωχροκίτρινο υγρό, μέσα στο οποίο αιωρούνται τα κύτταρα του αίματος. Το πλάσμα αποτελείται από νερό, άλατα και οργανικές χημικές ενώσεις. Στις οργανικές χημικές ενώσεις περιλαμβάνονται πρωτεΐνες, γλυκόζη, λιπίδια, βιταμίνες, ορμόνες, ηλεκτρολύτες και χρωστικές. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι το πλάσμα είναι το “λεωφορείο” με το οποίο «ταξιδεύουν» τα υπόλοιπα συστατικά του αίματος στο κυκλοφορικό σύστημα!!
Ερυθρά Αιμοσφαίρια
Τα ερυθρά αιμοσφαίρια ή ερυθροκύτταρα (RBC-Red Blood Cells) αποτελούν τα πιο πολυάριθμα κύτταρα σε κυκλοφορία. Έχουν σχήμα αμφίκοιλου δίσκου και δεν έχουν πυρήνα ενώ ο μέσος όρος ζωής τους είναι 120 ημέρες.
Περιέχουν μια πρωτεΐνη, την αιμοσφαιρίνη στην οποία οφείλεται το κόκκινο χρώμα του αίματος. Η λειτουργία τους αφορά τη μεταφορά οξυγόνου από τους πνεύμονες και την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα («ανταλλαγή οξυγόνου»). Φυσιολογικές τιμές ερυθροκυττάρων: 4-6.000.000/mm3
Λευκά αιμοσφαίρια
Τα λευκά αιμοσφαίρια ή λευκοκύτταρα (White Blood Cells WBC) είναι κύτταρα με πυρήνα. Έχουν σχήμα σφαιρικό όταν είναι ακίνητα ενώ μπορούν να κινούνται με αμοιβαδικές κινήσεις. Μια σημαντική τους ικανότητα που έχουν είναι ότι μπορούν να «διαπερνούν» τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων.
Υπάρχουν πολλών ειδών λευκά κύτταρα και μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται:
- τα πολυμορφοπύρηνα (ουδετερόφιλα, βασεόφιλα, ηωσινόφιλα),
- τα μεγάλα μονοπύρηνα και μακροφάγα και
- τα λεμφοκύτταρα.
Η πρωταρχική λειτουργία τους είναι η άμυνα έναντι των λοιμώξεων.
Φυσιολογικές τιμές: 4.000 – 10.000 /mm3
Αιμοπετάλια
Τα αιμοπετάλια ή θρομβοκύτταρα είναι πολύ μικρά κύτταρα (θραύσματα κυττάρων που προέρχονται από ένα μητρικό κύτταρο που ονομάζεται μεγακαριοκύτταρο). Έχουν δισκοειδή μορφή, δεν έχουν πυρήνα και η διάρκεια ζωής τους είναι 8-10 ημέρες.
Η κύρια λειτουργία τους είναι η συμμετοχή τους στο μηχανισμό της αιμόστασης, όπου ο ρόλος των αιμοπεταλίων είναι πραγματικά αναντικατάστατος αφού τα αιμοπετάλια είναι εκείνα που σταματούν μια αιμορραγία.
Φυσιολογικές τιμές = 150.000 – 400.000 / mm3
To αίμα είναι πολύτιμο για τον οργανισμό μας
- διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία του σώματος
- μεταφέρει χρήσιμες ουσίες και οξυγόνο στα όργανα και
- απομακρύνει τα άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού
Tο αίμα για να επιτελέσει τις λειτουργίες του, πρέπει να “κυκλοφορεί” συνεχώς. Οι σωλήνες μέσα στους οποίους «τρέχει» το αίμα ονομάζονται αιμοφόρα αγγεία, η δε καρδιά είναι η αντλία πού δίνει στο αίμα την ώθηση για να κυκλοφορήσει. Η καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία αποτελούν μαζί το καρδιαγγειακό σύστημα.
Η καρδιά αποτελεί ένα ισχυρό μυ που συστέλλεται περίπου 70 φορές το λεπτό, όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση ηρεμίας (αλλά μπορεί να φτάνει να επιτελεί ακόμα και 200 συστολές ανά λεπτό, όταν απαιτείται να αποστέλλει πολύ περισσότερο αίμα).
Τα αγγεία χωρίζονται σε αρτηρίες (που στέλνουν το αίμα από την καρδιά στους ιστούς και τους πνεύμονες), φλέβες (που επιστρέφουν πίσω το αίμα στην καρδιά) και τριχοειδή (μικρά αγγεία όπου γίνεται η ανταλλαγή οξυγόνου).
Η καρδιά στέλνει το αίμα στους πνεύμονες -για να οξυγονωθεί και να αποβάλει το διοξείδιο του άνθρακα- και από εκεί επιστρέφει πάλι στην καρδιά (μικρή κυκλοφορία). Στη συνέχεια η καρδιά στέλνει το αίμα στους ιστούς σε όλο το σώμα μέσω όλο και λεπτότερων αρτηριών μέχρι των πολύ λεπτών αγγείων (τριχοειδών) όπου γίνεται η ανταλλαγή οξυγόνου με διοξείδιο.
Από εκεί, στην αρχή μικρές και στη συνέχεια όλο και μεγαλύτερες φλέβες, επιστρέφουν το αίμα στην καρδιά (μεγάλη κυκλοφορία). Στην συνέχεια το αίμα πάει από την καρδιά στους πνεύμονες και ου το καθεξής.
